Sıfır Atık Nedir?
Sıfır atığı genel olarak; üretim, tüketim ve hizmet süreçlerinde atık oluşumunun önlenmesi ve önlenemeyen atıkları azaltmak ve geri dönüşümlerini sağlamak olarak tanımlayabiliriz. Kullanılan kaynakları atmadan yeniden kullanımına öncelik vermek, atık oluşumunun önüne geçilemediği durumlarda kaynağında ayrı ayrı biriktirerek geri dönüşümü veya geri kazanımının sağlanması ile bertarafa gidecek atık miktarını azaltabiliriz. Bu sayede çevre kirliliğinin önüne geçerek insan sağlığını ve doğal kaynaklarımızı korumayı başarabiliriz.
Ülkemiz mevzuatına göre, belli idareler ve işletmeler atıklarını sıfır atık kurallarına göre yönetmekle yükümlüdürler.
Sıfır Atık Yönetmeliği
Sıfır Atık Yönetmeliği’nin amacı; çevre ve insan sağlığının ve doğal kaynaklarımızın korunmasıdır. Bunun için ham madde ve doğal kaynaklarımızın etkin yönetimi ile sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda sıfır atık yönetim sisteminin kurulması, yaygınlaştırılması, geliştirilmesi, izlenmesi, finansmanı, kayıt altına alınarak belgelendirilmesi hedeflenmiştir.
Mahalli idareler ve bu yönetmeliğin EK-1 listesinde tanımlanan yerler sıfır atık yönetim sistemini kurarak sıfır atık belgelerini almakla yükümlüdür. Yönetmelik kapsamı dışında olan ama ülkemizin tüm insanlığın geleceğini düşünen gönüllü işletmelerde sıfır atık yönetim sistemini kurarak sıfır atık belgesini alabilirler.
Sıfır Atık Bilgi Sistemi
Sıfır atık yönetim sistemini uygulayacak yerleri kayıt altına almak, belgelemek, izlemek ve sistem kapsamında yönetilen atıkların izlenebilirliğini sağlamak amacıyla Bakanlıkça oluşturulan çevrimiçi uygulamadır. İşletmeler sıfır atık yönetim sistemini kurduğunu belirten evrak ve fotoğrafları sisteme yükler. İşletmeler, oluşan ve ayrı biriktirilen tüm atıklara ilişkin veriler ile bu atıkların teslim edildiği yerlere ilişkin bilgileri Ocak ve Temmuz ayları olmak üzere yılda iki kez sıfır atık bilgi sistemi üzerinden bildirmekle mükelleftirler.
Sıfır Atık Belgesi Nasıl Alınır?
Sıfır atık belgesi almak isteyen işletmeler için öncelikle çıkan atık türlerine göre hangi atık kutularından kaç tane alınacağı belirlenir. Daha sonra bu kutular uygun yerlere yerleştirilir. İşletmede yoksa tehlikeli/tehlikesiz atık sahası yapılması gerekebilir. Hazırlıklar tamamlandıktan sonra personele sıfır atık ile ilgili bilgilendirme eğitimi verilir. Hazırlıklar tamamlandıktan sonra sıfır atık bilgi sistemine kayıt yapılır. Yüklediğiniz bilgiler kontrol edildikten sonra Sıfır Atık Uygulamaları Dairesi Başkanlığı gerek görülürse yerinde denetimin yapılmasının ardından sıfır atık belgesi kriterleri sağlanıyorsa sıfır atık belgesi düzenlenir.
Sıfır Atık Kutuları
Sıfır Atık Yönetmeliği kapsamında;
-Kâğıt, plastik, cam, metal atıkları, mavi atık kutularında (malzeme türlerine göre ayrı biriktirme yapılması durumunda kullanılacak biriktirme ekipmanlarında kağıt atıklar için mavi, plastik atıklar için sarı, cam atıklar için yeşil, metal atıklar için açık gri renk kullanılır) biriktirilir.
-Karışık belediye atıkları, süprüntü temizleme kalıntıları, ıslak havlu ve mendiller, seramik ve porselen eşya atıkları vb. atıklar koyu gri atık kutularında (Bu atıklar çay ocakları, kafeterya, yemek hazırlama veya yemek servisinin yapıldığı yerler gibi yoğun oluşum gösterdiği noktalarda ayrı toplanır) biriktirilir.
-Meyve ve sebze atık ve posaları, her türlü yiyecek atıkları, her türlü çay ve kahve posaları, park ve bahçe bakımından kaynaklı çimen, yaprak, çiçek vb. atıklar gibi biyobozunur atıklar kahverengi atık kutularında biriktirilir.
-Atık Piller, Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ile tanımlanan atık pillerin, aynı Yönetmeliğe uygun olarak biriktirilmesi sağlanır.
-Bitkisel Atık Yağlar, Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ile tanımlanan; yenilebilir sıvı ve katı yağlar, kullanılmış kızartmalık yağlar biriktirilir.
-Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar, Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında yer alan; floresan lambalar, küçük ev aletleri, bilişim ve telekomünikasyon ekipmanları gibi ekipmanlar biriktirilir.
-Tıbbi Atıklar, Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ile tanımlanan tıbbi atıkların, aynı Yönetmeliğe uygun olarak biriktirilmesi sağlanır.
-Atık İlaçlar, Kullanım süresi dolmuş veya artık kullanılmayan, bozulmuş ya da tedavi sürecinin tamamlanması nedeniyle kalan ilaçlar biriktirilir.
-Diğer Tehlikeli/Tehlikesiz Atıklar, Yukarıda belirtilenlerin dışında kalan tehlikeli ve tehlikesiz özellik gösteren diğer atıkların Atık Yönetimi Yönetmeliği Ek-4 Atık Listesinde yer alan atık koduna göre ilgili mevzuatına uygun olarak biriktirilmesi sağlanır.
Keleş Çevre Danışmanlık, işinde uzman ve tecrübeli çevre mühendisleri ile Türkiye’nin her yerinde Sıfır Atık Danışmanlığı vermektedir.
