Yeşil taksonomi; ülkelerin, uluslararası ve ulusal iklim veya çevresel hedeflere uyumu için; sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu ekonomik faaliyetlerin desteklenmesi, sürdürülebilir yatırımlara finansman akışının teşvik edilmesi ve piyasada yeşile boyamanın önlenmesi amacıyla oluşturduğu bir sınıflandırma sistemidir. Gelişmekte olan ülkelerin küresel iklim krizi ile mücadele için alacağı finansal yardımları nasıl kullanacağını şeffaf bir şekilde açıklayabileceği sistemin adıdır.
Avrupa Birliği halihazırda oluşturduğu yeşil taksonomi sistemini kullanmakta ve özellikle AB ile ticari ilişkileri olan ülkelerden yeşil taksonomi sistemlerini oluşturmalarını istemektedir. 2028 yılından itibaren son iki yılda AB kaynaklı gelirleri 150 milyon Euro ve üzerinde olan firmaların yeşil taksonomiye uygun olarak raporlama yapmasını istemektedir.
Yeşile Boyama(Yeşil Yıkama) Nedir?
Yeşile boyama ya da yeşil yıkama konusuna açıklık getirecek olursak, şirketlerin aslında doğa dostu olmayan ürün veya hizmetlerini doğa dostu olarak tanıtarak tüketiciyi aldatması olarak görebiliriz.
Yeşil Taksonomi Neden Gereklidir?
Hangi ekonomik faaliyetin sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu olduğunu belirlemenin tek yoludur. Avrupa Birliğinin dünya genelinde oluşturmaya çalıştığı yeşil taksonomi girişimine uyum sağlamak, özellikle AB ile ticari ilişkileri olan ülkelerin hızlı ve ekonomik bir şekilde kendi sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmalarına yol gösterecektir.
Türkiye Yeşil Taksonomi Yönetmeliği Taslağı(Ulusal Yeşil Taksonomi)
2021 yılında yayınlanan küresel iklim krizine karşı alınacak önlemler ve sürdürülebilirlik hedeflerini kapsayan Yeşil Mutabakat Eylem Planının yeşil finansman adımı için hazırlanan yönetmelik taslağı İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından 2024 yılı Eylül ayında yayınlanmıştır.
Türkiye Yeşil Taksonomi Yönetmeliği Taslağı Amaç ve Kapsamı
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu ekonomik faaliyetlerin desteklenmesi, sürdürülebilir yatırımlara finansman akışının teşvik edilmesi ve piyasada yeşile boyamanın önlenmesi amacıyla hazırlanan Türkiye Yeşil Taksonomisinin usul ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik;
- a) Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları kapsamında sürdürülebilirlik raporlaması yapmak zorunda olan kurum ve kuruluşların Türkiye Yeşil Taksonomi kapsamındaki ekonomik faaliyetlerini,
- b) Türkiye Yeşil Taksonomisinin uygulama şartlarını, teknik tarama kriterlerini, raporlama ve doğrulama işlemlerini, idari/teknik usul ve esaslarını,
- c) Türkiye Yeşil Taksonomi kapsamına giren kurum ve kuruluşların kullanacakları Çevrimiçi Taksonomi Yönetim Sistemine ilişkin diğer hususları,
kapsar.
Türkiye Yeşil Taksonomi Yönetmeliği Taslağı Raporlama, Doğrulama ve Geçerli Kılma Maddeleri
Raporlama
MADDE 18- (1) Bu Yönetmeliğin 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamına giren kurum ve kuruluşlar; her yıl Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları kapsamında hazırlanacak Sürdürülebilirlik Raporuna ek olarak bir önceki yılda yürüttükleri uygun ekonomik faaliyetlerine dair doğrulanmış bilgilerini, Başkanlığın e-taksonomi sistemine kaydetmekle yükümlüdür.
(2) Bu Yönetmeliğin 17 nci maddesinin 2 nci fıkrası kapsamında sistem üzerinden hesaplanan uyumluluk oranına ilişkin bilgiler Ek-2’de yer alan tablo formatında Sürdürülebilirlik Raporu ile birlikte beyan edilir.
(3) Bu Yönetmeliğin 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında yer almayan kurum ve kuruluşlar; bir önceki yılda yürüttükleri uygun ekonomik faaliyetlerine dair bilgilerini, gönüllük esasına dayalı olarak Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara göre Başkanlığın e-taksonomi sistemine kaydederler. Bu fıkra kapsamında işlem yapmak isteyen kurum ve kuruluşlar Yönetmeliğin 19 uncu maddesinin 1 inci fıkrası uyarınca işlem yapmak durumundadır.
Doğrulama ve geçerli kılma
MADDE 19 – (1) Bu Yönetmeliğin 18 inci maddesi kapsamında yapılacak raporlamaların doğrulanması ve geçerli kılınması zorunludur.
(2) Taksonomi raporlarının doğrulanması ve geçerli kılınması işlemi doğrulayıcı kuruluşlar tarafından yapılır.
(3) Doğrulayıcı kuruluşların akreditasyonları TÜRKAK tarafından yapılır.
(4) Doğrulama ve geçerli kılma kuralları, doğrulayıcı kuruluşların yapısı ve bağımsızlığı, doğrulayıcı kuruluşların denetimi ve ilgili diğer usul ve esaslar Başkanlıkça düzenlenir.
Türkiye Yeşil Taksonomi Yönetmeliği Taslağı Yaptırımlar ve Geçiş Dönemi Maddeleri
Yaptırımlar
MADDE 27- (1) Bu Yönetmeliğin 18 inci maddesi gereğince raporlama yapanlardan raporlama için gerekli olan bildirim, bilgi ve belge verme yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere 2872 sayılı Kanunun ilgili hükümleri doğrultusunda idari para cezası verilir.
Geçiş dönemi
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin 18 inci maddesi kapsamında yapılacak raporlamalarda sorumlu kurum ve kuruluşlar, 31 Aralık 2026 tarihine kadar gönüllülük esasına dayalı olarak her yıl Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlaması ile birlikte bir önceki yılda yürüttükleri uygun ekonomik faaliyetlerini beyan edebilirler. Bu raporlamalarda bu Yönetmeliğin 19 uncu maddesi hükümleri uygulanmaz.
(2) 1 Ocak 2027 tarihinden itibaren bu Yönetmeliğin 18’inci ve 19’uncu maddeleri uyarınca raporlama yapılması gerekmektedir.
Ulusal Yeşil Taksonominin Temel Özellikleri Nelerdir?
Ulusal yeşil taksonominin 6 hedefi vardır;
- Sera Gazı Emisyonlarının Azıltılması,
- İklim Değişikliğine Uyum,
- Su Ve Deniz Kaynaklarının Sürdürülebilir Kullanımı Ve Korunması,
- Döngüsel Ekonomiye Geçiş,
- Kirliliğin Önlenmesi Ve Kontrolü,
- Biyoçeşitliliğin Ve Ekosistemlerin Korunması Ve Restorasyonu.
Ulusal yeşil taksonomiye göre şu 4 şart sağlanmalıdır;
- Çevresek Hedeflerden Bir Veya Daha Fazlasına Önemli Ölçüde Katkıda Bulunması,
- Diğer Çevresel Hedeflere Zarar Vermemesi,
- Asgari Güvenlik Önlemleri,
- Belirlenen Teknik Kriterlere Uyması.
