Karbon ayak izi, insan faaliyetleri neticesinde meydana gelen sera gazlarının küresel ısınma ve iklim değişikliği üzerindeki etkilerinin belirlenebilmesi için karbondioksit (CO2) cinsinden eşdeğerinin hesaplanmasıdır. Birim karbondioksit cinsinden hesaplanan karbon ayak izi, kişinin doğada ve çevrede bıraktığı hasarın izi olarak kabul edilir.
Karbon ayak izi insanların ısınma faaliyetleri, enerji tüketimi, satın alınan ürün veya hizmetler neticesinde atmosfere yayılan sera gazlarının karbondioksit eşdeğeri olarak ölçümüdür. Alınan ürün veya hizmetin üretilmesi için harcanan enerjinin atmosfere yaydığı sera gazı miktarı karbon ayak izini oluşturur.
Karbon Ayak İzi Nasıl Oluşur?
Karbon ayak izi; bireysel karbon ayak izi, kurumsal karbon ayak izi ve ülkelerin karbon ayak izi hesaplamaları olarak ayrılmaktadır. Günlük yaşamdaki alışkanlıklar, seyahat şekilleri, tüketilen gıdalar ve kullanılan su miktarı gibi birçok parametreye bağlı olarak belirlenen karbon ayak izi bireysel olarak çevrede yaratılan tahribattır.
Sera gazı salımına sebep olan insan faaliyetleri küresel ısınmaya ve iklim değişikliğine neden olur. İklim değişikliği ve küresel ısınma; mevsimlerin değişmesi, doğal yaşamın tehlikeye düşmesi ve doğal kaynakların tükenmesi riskini ortaya koyar.
Karbon Ayak İzi Standartları
Karbon ayak izi, izlenmesi ve hesaplamalarının doğru yapılması önemlidir. Karbon ayak izi hesaplamalarında uluslararası standartlar söz konusudur. 2006 yılında ise “Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO) düşük karbonlu ekonomiye geçiş sağlamak için yardımcı ISO 14060 standartlarını ortaya koymuştur.
Karbon Ayak İzi Hesaplanması (Sera Gazı Envanter Raporu)
Karbon ayak izinin hesaplanması için sera gazı emisyonlarını ortaya koymak ve sera gazı emisyonlarını azaltmak amacıyla proje geliştirilmesi söz konusudur. Kurumların karbon ayak izinin İSO 14064-1 standardına göre hesaplama, raporlama aşamaları
- Gönüllü/zorunlu olarak envanter hesaplama kararı
- Kuruluş sınırlarının tespiti
- Faaliyet sınırlarının tespiti
- Faaliyet verilerinin seçilmesi
- Emisyon etmenlerinin belirlenmesi
- Envanter hesaplamalarının yapılması
- Envanter doğrulaması için kuruluşa başvuru yapılması
- Saha ziyareti ve doküman incelemesi
- Envanter doğrulaması ve belgelendirme
Kimler Karbon Ayak İzi Hesaplatır?
Karbon ayak izi hesaplama;
- Sera Gazı Emisyonlarınn Takibi Hakkında Yönetmelik Ek – 1 listesinde yer alan faaliyetleri yapan işletmeler zorunlu olarak hesaplatır.
- Değişebilecek yönetmeliğe adaptasyon sürecini hızlandırmak isteyen işletmeler gönüllü olarak karbon ayak izi hesaplaması yaptırabilir.
- Emisyon azaltım programlarıyla kazanacağı karbon kredisini programlarda satarak gelir elde etmeyi amaçlayan işletmeler ayak izi hesaplatabilir.
- Sürdürülebilirlik kültürünü benimseyen işletmeler ayak izi hesaplatabilir.
Karbon Ayak İzi Hesaplama ve Raporlama Gereklilikleri Nelerdir?
- Karbon ayak izi raporlaması için minimum CO2 emisyonlarının dahil edilmesi gerekir.
- İlk yıldan itibaren tüm gazların dahil edilebilmesi söz konusudur.
- Tesis ya da kurum bazında raporlama yapılmaktadır.
- Kurum bazında raporlama tam olması açısından uygundur.
- Tutarlı bir envanter için tüm kaynakların dahil edilmesi önerilmektedir.
Keleş Çevre Danışmanlık, karbon ayak izi konusunda Türkiye genelinde hesaplama, danışmanlık ve eğitim hizmeti sunmaktadır.
